Føroya Løgting hevur nú endaliga samtykt at farast skal undir Sandoyartunnilin. Hetta er byrjanin til Suðurleiðina, sum við føstum sambandi skal binda Sandoynna, og síðan Suðuroynna, saman við restina av landinum.
Hesi samtykt stuðli eg av fullum huga.
Infrakervi
Vit eiga eitt lítið oyggjaland. Skulu vit mennast og standa okkum í kappingini við onnur lond, er ein tann týdningarmesta fyritreytin eitt gott infrakervi. Tí bert við einum góðum infrakervi skapa vit trivna og góðar virkismøguleikar í øllum landinum, og fyrst tá ber til at gagnnýta alt okkara tilfeingi á fullgóðan hátt.
Tá fasta sambandi vid Sandoynna og Suðuroynna er veruleiki, kunna hesar báðar oyggjar luttaka í menningini av Føroyum á jøvnum føti við restina av landinum, og geva eitt størri íkast til landsbúskapin.
Tí eigur eitt komandi løgting at standa fast við og saman um Sandoyartunnilin.
Hørð og bleyt virði
Tey, ið eru ímóti tunnilinum til Sandoynna halda uppá, at vit hava ikki ráð til hesa íløgu. Sagt verður, at føroyskir politikkarar nýta ov nógvan pening til sonevnd hørð virðir, sum vegir og tunnlar, meðan ov lítið verdur nýtt til sonevnd bleyt virðir, sum skúla- og heilsuverk.
Hesum eri eg ikki samdur í.
Samlaða fíggjarlógin er uml. 4 milliardir. Helmingurin, uml. 2 milliardir fara til almanna- og heilsumál, meðan uml. 1 milliard fer til skúla- og mentamál. Restin, uml. 1 milliard, er býtt millum hinar ráðharrastovurnar, Løgmansskrivstovuna, Fiskimálaráðið, Fíggjarmálaráðið, Vinnumálaráðið og Innlendismálaráðið. Tað, sum árliga verður nýtt til íløgur í vegir og tunnlar er at finna innanfyri hesa milliardina, og er tað ein lutfallsliga lítil partur av árligu fíggjarætlanini.
Tað er tí ikki rætt, tá sagt verður, at alt okkara ríkidømi verður brúkt til at borða tunnlar við.
At gera Sandoyartunnilin til eitt val ímillum tey sonevndu hørðu og bleytu virdini, haldi eg eisini verða at seta tingini skeivt upp. Tí íløgur í hørð virðir, sum fast samband millum oyggjarnar eru ikki einans til fyrimuns fyri vinnulívið og gerandisdagin hjá borgarunum. Tær skapa eisini røttur fyritreytirnar fyri skilabetri íløgur í bleytu virðini, sum skúla- og heilsuverkið.
Størri fólkagrundarlagið er, betur og bíligari kann landið skipa sínar tænastur til borgaran. Og tá vit øll, uttan mun til hvar vit búgva, kunnu náa teimum tilboðum, sum eru, um tey so eru sunnanfyri ella norðanfyri, fáa vit fjølbroyttari og betur tilboð á øllum økjum.
Fyrst nýta skipini, so tunnil
Tað eru eisini nøkur, ið siga, at íløgurnar í Smyril, Teistan og havnaløg hava verið so stórar, at suðuroyingar og sandoyingar fyrst mugu "slíta" hesar íløgur upp, áðrenn talan kann verða um at nýta pening til tunnlar.
Hetta haldi eg vera alt annað enn samhaldsfast og sera stuttsiktað tankagongd.
Jú, Smyril og Teistin eru góð skip, og Sandoyggin og Suðuroyggin eru enn virknir partar av føroyska samfelagnum. Td. veitir Suðuroyggin enn eitt lutfallsliga stórt íkast til landshúsarhaldið við teimum stóru veiðinøgdunum, ið verða lagdar upp í Suðuroynni. Men tað er ein sannroynd, at Suðurføroyar hava verið í eini neiligari gongd seinastu mongu árini. Í løtuni er fólkatalið í Suðuroynni á sama støði sum í 1920unum, og aldursbýtið gerst skeivari fyri hvørt ár.
Tí mugu politikkarar vísa vilja og rygg til at gera tey tiltøk, sum skulu til fyri at venda gongdin nú, meðan støðan enn er hampulig, og ungir suðuroyingar við útbúgving enn síggja møguleikar í at búseta seg í Suðuroynni.
At seta seg niður og bíða í 20 til 30 ár til skipini er uppslitin, er ikki rætta signalið at senda sandoyingum og suðuroyingum, og harafturat ótrúðliga lítið visionert av fólki, sum nú við einum valdømi siga seg vilja stjórna øllum landinum meira enn nakrantíð.
Ein onnur skilagóð grundgeving fyri at fara undir Suðurleiðina so skjótt sum gjørligt, er kostnaðurin av verandi farleiðum til Sands og Suðuroyar. Við verandi kostnaðarstøði verður rakstrarkostnaðurin av sjóvegis farleiðini uml. 60 - 70 milliónir í 2008. Væntast kann, at í framtíðini verða størri krøv sett til tænastustøði og túratal, umframt at hækkandi oljukostnaður og lønir fara at økja útreiðslurnar enn meira.
Við hesum útreiðslum í huga, og kostnaðinum av at byggja nýggjan Teista og Smyril innanfyri næsti áratíggjur, sigur tað seg sjálv, at skilagott er at fara undir fyrireikingar til Suðurleiðina beinanvegin.
Niðurstøða
Vit hava higartil megnað at útbygt okkara land við vegum, tunnlum og ferjum, samstundis sum vit hava ment almanna-, heilsu- og skúlaverkið.
Lat okkum ikki steðga útbyggingini av infrakervinum nú, við vanda fyri at Suðurføroyar bløða út, bert tí at eitt innanhýsis klandurstríð í Javnaðarflokkinum, um hvørt studentaskúlin í Hoydølum skal leggjast saman við Handilsskúlanum, hevur seinkað ætlanini í áravís, og tí Dimmalætting uppundir val leggur dent á at skriva ræðusøgur um okkara sjúkrahúsverk.
Vit eiga góð fólk í bæði skúlaverkið og heilsuverkið. Tað ber væl til styrkja og skipa hesi verk betur, samstundis sum hildið verður fast við ætlanina at gera Sandoynna og Suðuroynna til javnsbjóðis partar av føroyska samfelagnum.
Tá tey, sum eru búsitandi í Tórshavn eins væl kunnu virka í Sandoynni ella Suðuroynni, sum á Hálsi ella á Hjalla, og tey sum búgva í Suðuroynni kunnu virka í Vágum ella Norðoyggjum, sleppa vit undan teirri staðbundnu hugsanini, og vit fara at skipa vinnuna og tænastutilboðini í landinum meira rationelt, og fáa yvirskot til enn fleiri íløgur av bæði "bleyta" og "harða" slagnum.
Lat okkum tí standa saman um at fremja løgtingssamtyktina um Sandoyartunnilin í verki, og fara undir fyrireikingar til víðari fasta sambandi til Suðuroyar, so Suðurleiðin kann verða veruleiki so skjótt sum til ber, til gagns fyri alt Føroya land.
Á Økrum, hin 28. december 2007.
Jacob Vestergaard
Friday, December 28, 2007
Monday, December 24, 2007
Tuesday, December 4, 2007
Skrivstovan hjá SSL á Tvøroyri
Nú tað tykist at gerast greitt fyri alt fleiri fólkum, at málið um uppsøgdu skipararnar á Smyrli ikki snúði seg um, at undirritaði legði seg út í setanina av nýggjum skiparum, men einans vildi tryggja rættartrygdina hjá uppsøgdu skiparunum, hevur framhaldandi drápsroyndin á mítt politiska lív fingið annað innihald.
M.a. Sosialurin og Oyggjatíðindi eru nú farin undir at viðgera spurningin um staðsetingina av umsitingini hjá Strandfaraskip landsins (SSL) á Tvøroyri, og hvørji motiv liggja aftanfyri ta avgerðina.
Tí skal her verða greitt frá tí málinum.
Gongdin í málinum
Tá eg í februar 2007 kunnaði landsstýrið um avgerðina at flyta umsitingina hjá SSL til Suðuroynna, var staðsetingin eisini umrødd.
Í frágreiðingini frá landsstýrisfundinum stendur:"Avtalað var, at landsstýrismaðurin beinanvegin skuldi kunna um, at stovnurin flytir til Tvøroyri. Hetta fyri at sleppa undan kjakinum um, hvar í Suðuroynni stovnurin skal vera".
Í fyrireikingunum av flytingini helt eg fast við tiknu avgerð og gjørda avtalu, nevniliga, at umsitingini skuldi flyta til Tvøroyri. Tey, sum duga føroyska landalæru og kenna til bygdirnar kring Trongisvágsfjørð vita, hvar Tvøroyri er.
Orsøkin til at SSL var flutt til oynna var, at Suðuroynni tørvar styrk við almennum arbeiðsplássum, sum eg meti, eiga at verða býtt meira javnt kring landið.
Orsøkinar til at valið fall á miðbýin á Tvøroyri vóru fleiri. Nakrar av teimum týdningarmiklastu vóru, at hølini, sum stovnurin skuldi húsast í, vóru egnaði og klár pr. 1. januar 2008, soleiðis at verandi og nýggj starvsfólk kundu leggja sín gerandisdag til rættis eftir tí.
Harumframt metti eg tað vera skilagott, um umsitingin fall náttúrliga inn í býarmyndina, og við sínum virksemi var við til at skapa trivnað og gagn fyri økið.
Um farið skuldi verið undir at byggja nýggjan bygning á Krambatanga, við øllum tí sum tað inniber av fyrireiking og loyvum, so hevði tað verið rættiliga ótrygt í mun til tíðarætlanina. Pakkhúsið hjá Farmaleiðum á Krambatanga er eitt gott dømi um tað.
Harumframt er Krambatangi ikki á Tvøroyri, men eitt rímiliga friðaligt stað millum gamla kirkjugarðin og Rúsuna, hinumegin fjørðin. Ein skrivstovubygningur á hesum stað hevði als ikki stuðlað undir býarmyndina og trivnaðin í miðbýnum á Tvøroyri.
Tryggasta loysnin var tí at fara inn í ein verandi bygning, sum kundi innrættast til endamálið. Fleiri bjóðaðu seg fram til at hýsa SSL. Hetta vóru allir persónar, sum eg kenni meira ella minni væl, og sum hvør í sínum lagi hava verið við til at mynda tann framburð, sum hevur verið á Tvøroyri og í Suðuroynni seinastu árini.
Út frá teimum givnu umstøðunum, sum greitt er frá omanfyri, var mett um støðuna og fall valið á "Smiðjuna".
Landsverk, sum er ráðgevi hjá landinum, tá leigumál skulu gerast, metti, eftir at hava kannað bygningin, at "Smiðjan" var væl egnað til endamálið og góðtók Landsverk eftirfylgjandi leigusáttmálan, sum varð gjørdur um "Smiðjuna".
Eg meti, at hetta var eitt gott val og tað er eisini mín kensla, at suðuroyingar sum heild halda tað sama og frøðast yvir at virksemi aftur verður í húsinum.
"Smiðjan", sum nú verður innrættað í samstarvi við SSL, er eitt væl egnað og søguliga ríkt hús, sum liggur staðsett í øki saman við m.a. Toll- og Skatt, Almannastovuni, Postverkinum, Føroya Banka og Eik.
Stásiligi bygningurin, ið hevði sæð sínar bestu dagar, er nú aftur vorðin eitt prýði fyri býin.
Løgmaður inn í málið
Eitt, sum ongantíð hevur verið frammi í málinum um innivist til SSL til Suðuroy er, at málið frá byrjan av hevði so stóran politiskan áhuga, at sjálvt løgmaður kendi seg noyddan at fara inn í málið. Umvegis teldupost, sum løgfrøðiligi ráðgevin hjá løgmanni sendi til SSL og Landsverk, fyri at biðja um innlit í málið, var eg kunnaður um, at løgmaður var farin undir eftirkanningararbeiði sambært § 33, stk. 3 í Stýrisskipanarlógini.
Sjálvur fekk ongantíð at vita beinleiðis frá løgmanni, at eftirkanningararbeiðið var sett í verk.
Seinni fekk eg umvegis løgmansstjóran og aðalstjóran í Innlendismálaráðnum, epost við eini áheitan frá løgmanni, um ikki at undirskriva sáttmála um leigumálið fyrrenn vit høvdu umrøtt málið.
Undir eftirfylgjandi samrøðu millum meg og løgmann, greiddi eg løgmanni frá gongdini í málinum og hví júst "Smiðjan" var vald til at hýsa SSL.
Eg hoyrdi ongantíð aftur frá løgmanni og veit eg tí ikki, hvat kanningararbeiðið hjá løgfrøðiliga ráðgevanum og løgmanni endaði við. Sjálvur metti eg tað vera uppíblanding frá løgmanni í málsøkið hjá øðrum landsstýrismanni.
Tað kann hugsast, at flytingin av SSL til Suðuroyar, er veruliga orsøkin til, at løgmaður lá mær eftir politiska lívinum.
Tað er kanska ikki so torført at skilja. Í áravís hava suðuroyingar valt Jóannes Eidesgaard á ting, og givið honum allar møguleikar at virka fyri oynni. Enn hava suðuroyingar fingið lítla løn fyri hetta trúfesti.
Við at seta meg í starvið sum landsstýrismaður í Innlendismálum vísti Fólkaflokkurin, at tað finnast umboð, sum tora og vilja virka fyri ítøkiligum tiltøkum, sum muna í suðri og hjá útjaðaranum sum heild.
Tískil man tað órógva løgmann, at suðuroyingar nú hava fingið eyguni upp fyri, at tað als ikki eru politikkarar norðanfjørðs, ið forða at Suðuroyggin verður ment, men at tað í nógv størri mun er ein spurningur um, at suðuroyingar higartil hava valt skeiv umboð.
Jacob Vestergaard
M.a. Sosialurin og Oyggjatíðindi eru nú farin undir at viðgera spurningin um staðsetingina av umsitingini hjá Strandfaraskip landsins (SSL) á Tvøroyri, og hvørji motiv liggja aftanfyri ta avgerðina.
Tí skal her verða greitt frá tí málinum.
Gongdin í málinum
Tá eg í februar 2007 kunnaði landsstýrið um avgerðina at flyta umsitingina hjá SSL til Suðuroynna, var staðsetingin eisini umrødd.
Í frágreiðingini frá landsstýrisfundinum stendur:"Avtalað var, at landsstýrismaðurin beinanvegin skuldi kunna um, at stovnurin flytir til Tvøroyri. Hetta fyri at sleppa undan kjakinum um, hvar í Suðuroynni stovnurin skal vera".
Í fyrireikingunum av flytingini helt eg fast við tiknu avgerð og gjørda avtalu, nevniliga, at umsitingini skuldi flyta til Tvøroyri. Tey, sum duga føroyska landalæru og kenna til bygdirnar kring Trongisvágsfjørð vita, hvar Tvøroyri er.
Orsøkin til at SSL var flutt til oynna var, at Suðuroynni tørvar styrk við almennum arbeiðsplássum, sum eg meti, eiga at verða býtt meira javnt kring landið.
Orsøkinar til at valið fall á miðbýin á Tvøroyri vóru fleiri. Nakrar av teimum týdningarmiklastu vóru, at hølini, sum stovnurin skuldi húsast í, vóru egnaði og klár pr. 1. januar 2008, soleiðis at verandi og nýggj starvsfólk kundu leggja sín gerandisdag til rættis eftir tí.
Harumframt metti eg tað vera skilagott, um umsitingin fall náttúrliga inn í býarmyndina, og við sínum virksemi var við til at skapa trivnað og gagn fyri økið.
Um farið skuldi verið undir at byggja nýggjan bygning á Krambatanga, við øllum tí sum tað inniber av fyrireiking og loyvum, so hevði tað verið rættiliga ótrygt í mun til tíðarætlanina. Pakkhúsið hjá Farmaleiðum á Krambatanga er eitt gott dømi um tað.
Harumframt er Krambatangi ikki á Tvøroyri, men eitt rímiliga friðaligt stað millum gamla kirkjugarðin og Rúsuna, hinumegin fjørðin. Ein skrivstovubygningur á hesum stað hevði als ikki stuðlað undir býarmyndina og trivnaðin í miðbýnum á Tvøroyri.
Tryggasta loysnin var tí at fara inn í ein verandi bygning, sum kundi innrættast til endamálið. Fleiri bjóðaðu seg fram til at hýsa SSL. Hetta vóru allir persónar, sum eg kenni meira ella minni væl, og sum hvør í sínum lagi hava verið við til at mynda tann framburð, sum hevur verið á Tvøroyri og í Suðuroynni seinastu árini.
Út frá teimum givnu umstøðunum, sum greitt er frá omanfyri, var mett um støðuna og fall valið á "Smiðjuna".
Landsverk, sum er ráðgevi hjá landinum, tá leigumál skulu gerast, metti, eftir at hava kannað bygningin, at "Smiðjan" var væl egnað til endamálið og góðtók Landsverk eftirfylgjandi leigusáttmálan, sum varð gjørdur um "Smiðjuna".
Eg meti, at hetta var eitt gott val og tað er eisini mín kensla, at suðuroyingar sum heild halda tað sama og frøðast yvir at virksemi aftur verður í húsinum.
"Smiðjan", sum nú verður innrættað í samstarvi við SSL, er eitt væl egnað og søguliga ríkt hús, sum liggur staðsett í øki saman við m.a. Toll- og Skatt, Almannastovuni, Postverkinum, Føroya Banka og Eik.
Stásiligi bygningurin, ið hevði sæð sínar bestu dagar, er nú aftur vorðin eitt prýði fyri býin.
Løgmaður inn í málið
Eitt, sum ongantíð hevur verið frammi í málinum um innivist til SSL til Suðuroy er, at málið frá byrjan av hevði so stóran politiskan áhuga, at sjálvt løgmaður kendi seg noyddan at fara inn í málið. Umvegis teldupost, sum løgfrøðiligi ráðgevin hjá løgmanni sendi til SSL og Landsverk, fyri at biðja um innlit í málið, var eg kunnaður um, at løgmaður var farin undir eftirkanningararbeiði sambært § 33, stk. 3 í Stýrisskipanarlógini.
Sjálvur fekk ongantíð at vita beinleiðis frá løgmanni, at eftirkanningararbeiðið var sett í verk.
Seinni fekk eg umvegis løgmansstjóran og aðalstjóran í Innlendismálaráðnum, epost við eini áheitan frá løgmanni, um ikki at undirskriva sáttmála um leigumálið fyrrenn vit høvdu umrøtt málið.
Undir eftirfylgjandi samrøðu millum meg og løgmann, greiddi eg løgmanni frá gongdini í málinum og hví júst "Smiðjan" var vald til at hýsa SSL.
Eg hoyrdi ongantíð aftur frá løgmanni og veit eg tí ikki, hvat kanningararbeiðið hjá løgfrøðiliga ráðgevanum og løgmanni endaði við. Sjálvur metti eg tað vera uppíblanding frá løgmanni í málsøkið hjá øðrum landsstýrismanni.
Tað kann hugsast, at flytingin av SSL til Suðuroyar, er veruliga orsøkin til, at løgmaður lá mær eftir politiska lívinum.
Tað er kanska ikki so torført at skilja. Í áravís hava suðuroyingar valt Jóannes Eidesgaard á ting, og givið honum allar møguleikar at virka fyri oynni. Enn hava suðuroyingar fingið lítla løn fyri hetta trúfesti.
Við at seta meg í starvið sum landsstýrismaður í Innlendismálum vísti Fólkaflokkurin, at tað finnast umboð, sum tora og vilja virka fyri ítøkiligum tiltøkum, sum muna í suðri og hjá útjaðaranum sum heild.
Tískil man tað órógva løgmann, at suðuroyingar nú hava fingið eyguni upp fyri, at tað als ikki eru politikkarar norðanfjørðs, ið forða at Suðuroyggin verður ment, men at tað í nógv størri mun er ein spurningur um, at suðuroyingar higartil hava valt skeiv umboð.
Jacob Vestergaard
Subscribe to:
Posts (Atom)
