Friday, January 25, 2008

Til móttøku hjá SSL


Í dag er móttøka á Tvøroyri í sambandi við at umsitingin hjá SSL er flutt suður og av álvara byrjar sítt virksemi í býnum. Sum skilts hava nógv fólk verið á gátt fyri at bjóða stovninum og starvsfólkunum vælkomin.

Sunday, January 20, 2008

Takk fyri stuðulin

Tykkum 869 kring alt landið, ið atkvøddu fyri mær í gjár, verður veitt ein hjartans tøkk fyri sýnda álitið.

Friday, January 18, 2008

Umhvørvisverndartiltøk og viðarvøkstur

Í hesum døgum lýsir Innlendismálaráðið við játtanini til umhvørvisverndartiltøk og játtanini til viðarvøkstur.

Fyrra er ætlað til tiltøk, sum verja og menna vitanina um náttúruna og umhvørvi, meðan seinna er ætlað til planting og vernd av viðarvøkstri.

Tað verður oftani sagt, at føroyingar hava ov lítlan áhuga fyri umhvørvinum, og at tað skal ein hugburðsbroyting til.

Eg má siga, at tey bæði árini eg virkaði sum landsstýrismaður í umhvørvismálum, og hevði ábyrgdina av býtinum av hesum játtanum, var áhugin stórur.

Eg minnist ikki allar verkætlanirnar, ið eg var við til at játta stuðul til, men nakrar.

Tær eru:

  • Verkætlanin í Nólsoy við vind- og vetnisorku
  • Sólorkuskipanin í Tofta skúla
  • Fríðkan av ósanum í Vági
  • Sólorkuskipan í Stóra Dímun
  • Menning av oljuskiljuskipanini hjá Kaj Joensen
  • Gerð av undirvísingartilfari hjá Tórshavnar kommuna
  • Víðkan av viðarlundini í Trongisvági
  • Fyrireiking av viðarlund í Skálavík
  • Fyrireiking av viðarlund í Porkeri
  • Vernd av baraldi í Dysjunum, Skálavík
  • Vernd av baraldi í Svínoy

Á Økrum, hin 18. januar 2008


Jacob Vestergaard

Thursday, January 17, 2008

Havnin er full av plakatum


Í Havnini er stríð um góðu støðini til plakatir. Hvørt horn, hvør rundkoyring, hvør ljósasteyri og hvørt busskýli, er klætt við plakatum við valevnum úr øllum landinum.
So er at vóna at tað ger mun :-)


Kyoto, Kambsdalur og kúvending løgmans

Eg lurtaði eina løtu eftir kjakinum millum floksformennirnar á fundi í Kambsdali týsdagin. Eitt av málunum, sum var til viðgerðar var Kyoto-protokollin, og tað var ikki smávegis av burturforkláringum og útnevningum av syndabukkum, ið komu fram undir tí viðgerðini.


Tjóðveldi
M.a. segði formaðurin hjá Tjóðveldi, at hansara flokkur tvær ferðir hevur lagt Kyoto-protokollina fyri tingið.

Tað er, fyri at siga tað pent, í mesta lagi ein hálvur sannleiki.

Tað er rætt, at Hergeir Nielsen tvær ferðir hevur lagt mál fyri tingið, sum hava havt orðið“Kyoto“ í málsheitinum. Málini hava, sum so nógv frá Hergeiri Nielsen verið fakliga væl lýst, men tá tað kemur til politiska veruleikan, tykjast bæði Hergeir Nielsen og Tjóðveldi at missa fótafesti og fara á flog.

Í uppskotinum verður nevniliga mælt til:

” ..at landsstýrið tekur upp samráðingar beinleiðis á millumtjóðastøði til tess at áseta egna kvotu og binda okkum beinleiðis mótvegis altjóða stovnum.”

Hetta letur seg snøgt sagt ikki gera.

Fyri tað fyrsta, var liðugt at samráðast um útlátskvoturnar í Kyoto-protokollin í 1997. Fyri tað næsta, er Kyoto-protokollin eitt ískoyti til Veðurlagssáttmálan frá 1992, og kunnu bert sjálvstøðugar tjóðir verða partar av slíkum.

Tískil kunnu vit ikki í hesum máli taka upp samráðingar á altjóða stigi, men vit kunnu royna at ávirka danskar myndugleikar soleiðis, at vit kunnu luttaka í framtíðar samráðingunum, so hædd verður fyri føroyskum viðurskiftum, tá ríkið verður bundið til einihvørja altjóða skyldu.

Hetta er tað, sum Fólkaflokkurin ætlar at gera í mun til veðurlagsráðstevnuna í Keypmannahavn í 2009. So er bert at vóna, at handfaringin hjá løgmanni av málinum, sum lýst seinni í hesi grein, ikki hevur viknað okkara støðu óneyðugt.

Sostatt er støðan hon, at so longi sum Føroyar eru ein partur av danska ríkinum, letur uppskotið hjá Tjóðveldi seg ikki gera. “Like it or not”.

Ikki tí, Tjóðveldi veit væl av hesum. Tá tað tænir teimum, verður hesin veruleiki nýttur, sum t.d. tá sagt verður, at føroyskt fullveldi er fyritreytin fyri luttøku í EBS, EFTA ella í OL.

Støðan er júst tann sama, tá tað snýr seg um Kyoto-protokollina.


Javnaðarflokkurin
Jóannes Eidesgaard gav enn eina sjófrágreiðing um Kyoto-protokollina í Kambsdali.

Hann segði seg hava gjørt, hvat hann kundi í hesum máli, men Fólkaflokkurin sveik, ella okkurt tílíkt, sum einki hald er í.

Sannleikin er, at landsstýrið, og tað vil siga samgongan millum Javnaðarflokkin, Sambandsflokkin og Fólkaflokkin vóru samd í hesum máli. Tað var lagt fyri tingið av løgmanni og samtykt av stórum meiriluta í løgtinginum.

Tá, ið á stóð, var tað bert ein, sum sveik.

Tað var Jóannes Eidesgaard og Javnaðarflokkurin.


Støðan hjá landsstýrinum
Tann 19. september 2007 legði løgmaður uppskot til samtyktar fyri tingið, um at taka fyrivarni fyri Kyoto protokollini av.

Saman við uppskotinum til samtyktar var hjáløgd faklig meting av, hvussu nógv útlátið úr Føroyum fór at minka, um tiltøkini í orkupolitikkinum frá 2006 vórða sett í verk sum skjótast. Metingin var, at útlátið frá landi fór at minka við umleið 16 % fram til 2012.

Uppskotið bygdi á loysn, ið undirrritaði hevði lagt fyri landsstýrið 7. september 2007, og sum mælti til, føroyska íkastið til skylduna hjá danska ríkinum, ella ríkisfelagsskapinum at skerja sítt útlát við 8%, skuldi verða tann minking í útlátinum, sum ein fremjan av tiltøkunum í orkupolitikkinum hevði við sær.

Eitt samt landsstýri tók undir við hesi loysn og var John Johannesen, tingmaður hjá javnaðarflokkinum so lukkuligur yvir hetta, at hann sama dag hevði avritað nærum allan tekstin úr uppritinum frá landsstýrisfundinum yvir í tíðindaskriv á síni heimasíðu við yvirskriftini: Kyoto í gildi beinanvegin

So tað var ongin orsøk til at halda annað enn, at javnaðarflokkurin tók undir við loysnini á Kyotomálinum við fullum huga.

So skuldi tó ikki vera.


Kúvendingin
Tann 24. september 2007 var løgmaður, eins og undirritaði, kallaður til fundar hjá uttanlandsnevndini at viðgera málið.

Við sær á fund hevur løgmaður bræv frá danska umhvørvismálaráðharranum Connie Hedegaard. Í brævinum var kravboð um, at Føroyar skuldi átaka sær sama niðurskurð í útlátinum, sum EU hevði sámrátt seg til í 1997, og skuldi Føroyar eisini átaka sær at gjalda við kassa 1, um vit ikki megnaði hetta.

Nú kúvendi løgmaður.

Frá at stuðla eini virðiligari loysn, sum landsstýrið var samt um, og sum tók støði í hvat er rímiligt fyri føroyska samfelagið, byrjaði føroya løgmaður, eins og við flaggmálinum í Reykjavík, at dansa eftir pípuni hjá dønum.

Nú vildi hann ikki kennast við innihaldið í sínum egna uppskoti. Í vónloysisøði gekk hann á fund eftir fund við uttanlandsnevndini, har trýst varð lagt á nevndina um at fáa innihaldið í uppskotinum tulkað soleiðis, at tað var í tráð við donsku kravboðini.

Hetta bar jú ikki til, tí nevndin kundi illa fáa annað burturúr uppskotinum hjá løgmanni, enn tað sum orðingarnar søgdu. Nevniliga, at føroyska íkastið til skylduna hjá danska ríkinum sambært Kyoto, skuldi verða tann minking í útlátinum, sum ein fremjan av tiltøkunum í orkupolitikkinum hevði við sær.

Tá tað ikki eydnaðist, var bert eitt at gera. Tað var at leggja eftir øðrum.

Fólkaflokkurin varð skýrdur at turka ábyrgdina uppá danir, og teir 26 tingmenn, sum atkvøddu fyri uppskoti løgmans, vórðu enntá skuldsettir fyri bert at gera tað av hálvum hjarta og til at pynta seg við.

Tað man vera eindømi í løgtingssøguni at ein løgmaður, sum fær fulla undirtøku fyri uppskoti hann sjálvur hevur lagt fyri tingið, eftirfylgjandi hartar tingið fyri ikki at hava tulkað uppskotið fullkomuliga øðrvísi, enn soleiðis sum tað var ætlað og orðað.


Sannleikin
Sannleikin um Kyotomálið er, at landsstýrið tók eina virðiliga og skilagóða avgerð.

Eina avgerð, sum bygdi á at eina meting av, hvussu nógv okkara samfelag megnar at skerja útlátið av veðurlagsgassum fram til 2012.

Ein ábyrgdarfull avgerð yvirfyri bæði altjóða samfelagnum og føroyska samfelagnum.

Hesa avgerð stendur Fólkaflokkurin við.

Eg ivist onga løtu í, at hevði løgmaður gjørt tað sama og víst dirvi og hildið fast við áheitanina á danir um, at føroysk fyrivarni fyri Kyoto varð tikið av, soleiðis sum løgtingið hevur samtykt, so var tað eisini hent.

Tí sjálvt danskir myndugleikar duga at síggja, at tað er órímiligt, at teir royna at áleggja Føroyum eina altjóða binding, sum tekur støði í, hvat EU hevur samrátt seg fram til, tá onnur lond, sum t.d. Ísland og Norra, sum líkjast Føroyum meira enn EU, megna at samráða seg fram til heilt aðrar treytir.

Her skal eisini havast í huga, at hvørki ST ella Kyoto-protokollin seta Føroyum ávísa treyt um skerjing av útlátinum, tí í hesum sambandi eru vit bert ein landafrøðiligur partur av danska ríkinum.

Men danir royna sjálvandi at virka fyri sínari søk. Meira teir kunnu fáa Føroyar at átaka sær av byrðuni afturfyri at vit verða umfataðar av Kyoto, minni skulu teir rinda fyri útlátskvotur. At tað ikki varð tikin hædd fyri Føroyum, tá samráðingarnar fóru fram leggja teir minni í. Soleiðis er politikkur nú einaferð.

Tíverri gekst væl hjá dønum í hesum føri.

Í staðin fyri at standa stinnur, hoknaði løgmaðurin enn einaferð undir donsku trýsti og stuðlaði hann soleiðis dønum í teirra krøvum um, at Føroyar bert kunnu verða umfataði av Kyoto undir somu útlátstreyt sum EU.

Ein treyt, danir samráddi seg til í 1997, og sum teir tvíhalda um skal galda fyri allar tríggjar ríkispartarnar, tó at hvørki føroyskir ella grønlendskir myndugleikar vóru spurgdir eftir, ella boðnir við til samráðingarnar.

Ein treyt, sum ongin við vissu veit, hvat fulli kostnaðurin er av, men sum mest sannlíkt hevði kostað føroyska samfelagnum 10tals milliónir um árið í 2008, 2009, 2010, 2011 og 2012 til keyp av útlátskvotum, ígjøgnum Danmark, frá Eystureuropa.


Niðurstøða
Tosað verður nógv um at styrkja føroyska umhvørvispolitikkin í hesum valstríðnum. Vit skulu hava umhvørvismálaráð, friðing á sjógvi og landi, fleiri altjóða sáttmálar skulu fylgjast upp og enn fleri skulu setast í gildi og so nógv, nógv meira.

Eftir valið kemur gerandisdagurin aftur, og eitt nýtt løgting skal gera politiska raðfestingar. Eg ivist ikki í, og vóni eisini, at umhvørvisøki, sum í dag fær einar 3-4 milliónir á fíggjarlógini, verður styrkt, soleiðis at týðandi mál fyri Føroya umhvørvi og náttúru verða framd.

Hinvegin ivist eg í, hvussu munagóður styrkurin verður, um vit samstundist skulu seta 10 til 20 milliónir av um árið til keyp av CO2 – kvotum, soleiðis sum endin verður, um Javnaðarflokkurin, og forrestin eisini Sambandsflokkurin fáa sín vilja.

Á Økrum, hin 17. januar 2008


Jacob Vestergaard

Wednesday, January 16, 2008

Fólkaflokscafe í Hvalba


Í kvøld skipar Fólkaflokkurin fyri café á flakavirkinum í Hvalba, har valevnini vera at hitta.

Livandi tónleikur verður at hoyra og byrjar tiltakið kl. 19.00.

Kom við!



Monday, January 14, 2008

SSL í stásiligari smiðju


Í Sosialinum frá í gjár er áhugaverd grein umsitingina hjá Strandfaraskipum landsins, sum nú virkar í umvældu og stásiligu smiðjuni á Tvøroyri.